Terapeuci integracji sensorycznej, najczęściej spośród innych zawodów związanych z medycyną, wykorzystują w swojej pracy efekty stymulacji sensorycznej. Wykorzystując dźwięk, głos, światło, zapach oraz inne techniki terapeutyczne stymulują nasze zmysły, a tym samym nasz układ nerwowy. Poprzez kołysanie, klepanie i inne ruchy przedsionek staje się „uprzywilejowanym” miejscem naszego oddziaływania. W ten sposób stymulowane jest również "ucho" naszego ciała.
Program stymulacji słuchowej wykorzystuje dźwięki dokładnie na tej samej zasadzie, jak fizjoterapia korzysta z ruchu. To czyni z niej świetną alternatywę dla tych, którzy z różnych przyczyn – neurologicznych, fizjologicznych, genetycznych - nie są w stanie swobodnie się poruszać. Przy braku ruchu przedsionek nie ma najmniejszych szans na właściwe funkcjonowanie, co z kolei jeszcze bardziej pogarsza stan pacjenta. Z tej metody mogą również korzystać osoby z uszkodzeniami mózgu powodującymi opóźnienie w rozwoju motorycznym, wcześniaki, które w inkubatorze pozbawione są dotyku, jaki też dzieci z zespołem Downa, u których występuje słabe napięcie mięśniowe. Ponadto terapia stymulacji słuchowej sprawdza się u dzieci częściowo sparaliżowanych w wyniku np. mózgowego porażenia dziecięcego. Zmiany fizjologiczne obserwowane we wszystkich powyższych przypadkach obejmują: poprawę równowagi, poprawę sylwetki, głębszy oddech i większą precyzję ruchów. Na poziomie głosu, artykulacja staje się sprawniejsza, a sama mowa wyraźniejsza i bardziej zrozumiała. Lepsza kontrola własnego ciała i wyższy poziom energii ułatwia również koncentrowanie się i skupianie uwagi przez dłuższy czas, co ma pozytywny wpływ na poprawę m.in. terapii logopedycznej, a także pomaga dzieciom lepiej funkcjonować w systemie szkolnictwa. Szczególnie pozytywną reakcję na „terapię Mozartem” obserwuje się u dzieci z zespołem Downa: poprawawia się napięcie mięśniowe, a w konsekwencji sylwetka, co znajduje odzwierciedlenie w wyrazie ich twarzy: potrafią m.in. zamknąć buzię i nie wystawiać języka. Poprawie ulega również ich mowa. Stymulacja dźwiękowa sprawdza się dobrze również w przypadku dzieci w porażeniem mózgowym. Po terapii dzieci wydają się spokojniejsze i lepiej akceptują własne ciało. Daje im to siłę i motywację do aktywniejszego uczestnictwa w żmudnych i często bolesnych zabiegach.
Valerie Dejean, terapeutka zajęciowa z ośrodka Spectrum w Bethesda (Meryland, USA), opracowała programy terapeutyczne łączące stymulację dźwiękową i techniki integracji sensorycznej dla dzieci autystycznych, z zaburzeniami rozwoju oraz porażeniem mózgowym. Efekty osiągane dzięki takiemu, interdyscyplinarnemu podejściu są na tyle zachęcające, że warto wykorzystywać je w codziennej pracy.
UNIWERSALNY MOZART
"Przefiltrowany Mozart” posiada właściwości uniwersalne. Podoba się wszystkim – od nadpobudliwych dzieci po apatyczne starsze osoby, od zajętych biznesmenów po „wolnych strzelców”. Zdarza się obserwować dziecko autystyczne, które odmawiało jakiegokolwiek kontaktu, nawet w celu nałożenia słuchawek. Jednak słysząc muzykę Mozarta przykładało do ucha piąstkę złożoną w sposób, jakby zagarniało do ucha muzykę jak wodę. Dopiero po kilku dniach dochodziło w końcu do przekonania, że jedynym sposobem rozkoszowania się muzyką jest jednak założenie słuchawek. Paradoksalnie nieliczni, którym przefiltrowany Mozart nie przypada do gustu to … muzycy. Ma to jednak związek raczej z przefiltrowywaniem, niż samą muzyką Mozarta. Muzycy bronią w ten sposób jego muzyki twierdząc, że „przefiltrowywaniem zabija się Mozarta”. Z drugiej strony, w wielu społeczeństwach „prymitywnych”, kiedy wprowadza się muzykę "zachodnią", muzyka Mozarta jest jedyną zawsze i wszędzie akceptowaną.
Kolejnym dowodem na uniwersalność zastosowania muzyki Mozarta są konsekwentnie i systematycznie powtarzające się wyniki zastosowania programu stymulacji dźwiękowej. Muzyka ta jest jedynym, znanym nam rodzajem muzyki, który tworzy idealną harmonię pomiędzy efektem „naładowania”, a poczuciem spokoju i dobrostanu. Muzyka ta relaksuje i odpręża przemęczonych, a z drugiej strony dodaje sił i energii zmęczonym oraz przygnębionym. Jakie są przyczyny owej uniwersalności? Wcześnie rozwijający się talent muzyczny Mozarta jest wręcz legendarny: grę na klawikordzie rozpoczął w wieku trzech lat, zanim jeszcze faktycznie zaczął płynnie posługiwać się mową. Nuty pisał wcześniej niż litery. W tym wieku jego "zoom słuchowy" nie był jeszcze uwarunkowany ku ogniskowaniu się na melodię jego własnego języka. Posiadanie tak szerokiego spektrum słuchania być może umożliwiło mu grę, a następnie komponowanie muzyki inspirowanej jego własnym wewnętrznym rytmem. Warto zauważyć, że jako dziecko Mozart mieszkał i występował w wielu krajach ówczesnej Europy i nie miał najmniejszych problemów z przyciągnięciem na swoje koncerty publiczności. Również mówiącej w innych językach niż niemiecki. Mozart był „poza językiem”. Posiadał umiejętność charakterystyczną dla większości dzieci, a jego muzyka przekazuje młodość i spontaniczność. Mozart zapewne jako pierwszy doświadczył terapeutycznych właściwości własnej muzyki. Jak zauważa jeden z jego biografów: ” Mozart komponował muzykę pełną energii, iskrzącą radością, humorem, życiem w okresach, kiedy był przybity i przygnębiony opuszczeniem, długami i zniechęcony swoim własnym życiem - niewystarczająco zadowalającym”.
Istnieją grupy zawodowe wymagające bardziej, niż inne, treningu audio-psycho-fonologicznego. Poniższa lista nie jest oczywiście wyczerpana, ale daje ogólny obraz zagadnienia i pomaga zobrazować potencjalne trudności.
Nauczyciele
Zadaniem nauczyciela jest skuteczne przekazywanie wiedzy. Nieprawidłowy głos wpływa bezpośrednio na sposób przekazywania informacji uczniom. Trzeba pamiętać, że głos nauczycieli starszych wiekiem jest bardziej zniszczony, niż młodych. Mimo doświadczenia wynikającego z lat pracy, zakres przekazywanej wiedzy staje się okrojony. Wraz z wiekiem pogarsza się jakość słuchu, a tym samym i głosu. Wadliwy głos "przekazuje" coraz mniej informacji - nauczyciel staje się mało skutecznym "narzędziem" przekazywania wiedzy.
Mówcy
Mówcami są m.in. politycy, duchowni, prawnicy. Dla nich głos, podobnie jak dla nauczycieli, jest narzędziem pracy. Mówcy starają się przekonać inne osoby do swoich racji. W przypadku używania głosu złej jakości nie potrafią skutecznie przekazać zamierzonych informacji. Tym samym znacznie zmniejsza się ich umiejętność skutecznego przedstawiania własnych argumentów. Siłą mówcy jest przecież swoista wirtuozeria mówienia z umiejętnością wpływania na inne osoby - "nadawanie na tych samych falach".
Śpiewacy i muzycy
Umiejętność śpiewania lub grania na instrumencie to w istocie umiejętność werbalnego dostrojenia w celu lepszej kontroli dźwięku. Ten fakt bezpośrednio wpływa na jakość śpiewu i gry na instrumencie muzycznym.
Sportowcy
Doskonalenie w sporcie polega na uzyskiwaniu i umiejętności wykorzystania prawidłowej techniki, wymaganej w danej dyscyplinie sportu. Do tego wymagany jest specjalistyczny trening połączony z wysokim zaangażowaniem sportowca, które pozwalają ukształtować wymaganą świadomość własnego ciała. Często jednak sfera psychologiczna staje się ważniejsza od fizycznej. Tenis, bilard oraz inne sporty techniczne wymagają od sportowca prawidłowego postrzegania perspektywy i dostosowania do jej wymagań kinetyki własnego ciała. W bezpośredniej rywalizacji wygrywa ten, kto ma lepszą kontrolę własnego ciała i umiejętność dostosowania do warunków otoczenia. Mistrz potrafi to robić perfekcyjnie. Terapia audio-psycho-fonologiczna (wg metody A.Tomatisa) pozwala rozwinąć prawidłową kontrolę mięśni uwolnioną od bagażu emocjonalnego, lęków i nerwowości.
Osoby szczególnie narażone na hałas
Dźwiękowcy, osoby pracujące w hałasie, młodzież głośno słuchająca muzyki współczesnej (w tym muzyki pop) są szczególnie narażone na zaburzenia słuchu. Natężenie 120 dB (bolesne dla człowieka) powoduje natychmiastowe "kontuzjowanie" ucha, a dłuższe, miesięczne narażenie słuchu na taki hałas, powoduje zmiany nieodwracalne. Natężenie 80 dB przyczynia się do wystąpienia znacznych zmian i problemów ze słuchem. Ważniejszy jest tutaj czas trwania nadmiernego hałasu, niż jego intensywność.
Menadżerowie
Grupa ludzi odpowiedzialna za wdrożenie wcześniejszych ustaleń kadry kierowniczej. Do skutecznego wypełnienia swojej misji potrzebują należytych cech fizycznych i psychicznych. Pracują jak maszyny, od których wymaga się szybkiego i bezbłędnego podejmowania decyzji. W trakcie starzenia się kory mózgowej procesy neurofizjologiczne ulegają sklerotyzacji, a pamięć staje się coraz bardziej zawodna. Tym samym zmniejsza się umiejętność kreatywnego działania.
Elektroniczne ucho, poprzez bezpośrednie oddziaływanie na korę mózgową, powoduje jej budzenie się i ożywanie. Harmonizacja i spójność krzywych słuchu pozwala w 100%b wykorzystać własne możliwości.
źródło:
acousticsystem.ch
metodatomatisa.org
- A.Tomatis,"Pourquoi Mozart?", , Paris Fixot, 1991
- Marcia Davenport, Mozart, New York:Avon Books, 1979
- Paul Madaule, „Down’s Syndrome: Just one of the kids”, The Listening Centre, 1989